GÖZ KAMAŞTIRICI SANAT: BAROK

Barok, hayatımızın içinde olan ama adı sıkça duymadığımız bir ‘duruş’. Duruş diyorum çünkü bu kelime karşıtlık ve farklılığı da temsil ediyor (Rönesans karşıtlığı örneğin)

İçindekiler

GÖZ KAMAŞTIRICI SANAT: BAROK Masal Diyarının Gerçek Oluşu Gibi Barok

Dokunaklı ve bütünlüğü oluşturan bu sanat biçimi mimarlık ve mimarlık bezemelerini anlatım dolayında oldukça etkiledi. İnsanların heyecanlarına, göz zevklerine ve hislerine seslenen sanat, Michelangelo gibi dahi yaratıcıların; sanat dili hâline geldi. Önce İtalya’da daha sonra Katolik ülkelerin birçoğunda yaygınlık kazandı. Kıvrım ve renkleri, gizemi ve heyecanı hep canlı tuttu. Saray ve Avrupa merkez tarzlarına uyum sağladı. Şatafat ve gösteriş onun anahtar kelimeleri.

Masal Diyarının Gerçek Oluşu Gibi Barok

Kiliseleri, sarayları kısacası dünyanın birçok yerini gezerken görüp de büyülendiğimiz tavan resimlerinin, merdivenlerin, heykellerin, binaların dış cephelerinin birçoğu barok. Adeta insan eliyle masal alemi yaratmak yani.

“Kütle, ışık ve karşıtlık etkilerinden büyük çapta yararlandı; bu anlayış, mimarlıkta anıtsal düzen, eğri yüzeyler ve hatlar, girinti ve çıkıntılar ışık-gölge şaşırtmacalarıyla; heykelde, hareketli ve coşkun figürler, dalgalı ve acayip giysi kıvrımları, jestler ve ifadelerde aşırılık, birbirleriyle uyuşmayan maddelerin bir araya getirilmesi ve çok renklilik eğilimleriyle (renkli mermer, tunç, yaldız, boyalı yalancı mermer); resimdeyse, diyagonal düzenlemeler, perspektif, kısaltım, göz aldatmaca etkileriyle ve abartma eğilimiyle kendini gösterdi.” (Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedi)

Geçmişten bugüne birkaç örneğini verecek olursak; San Pietro Bazilikası’nın ön cephesi ve içinde bulunan kürsü örnek verilebilir (1624-1633). Pietro da Cortona, Rahip Pozzo ve Lanfranco gibi isimler, süslemeleri tavan ve tonozlara taşıdılar. Muhteşem görüntüler ortaya çıktı.

Türklerin de Sanatına Dahil Oldu

Barok, Türk sanatına 1720-1830 arasındaki dönemde giriş yaptı. Batının Osmanlı toplumu ve sanatı üzerinde etkili olmasıyla çeşitli değişimler geçirerek kendini gösterdi. Örneğin; Nuruosmaniye Camiisi barok sanatının ilk örneği sayılabilir. Avlusunun tasarımındaki eğrilik bunun örneği. Ayazma, Beylerbeyi, Laleli ve Üsküdar Selimiye camiileri de başka örnekleri. Çeşme ve sebiller de örnekler arasına dahil edilebilir.

İtalya, Fransa, İspanya gibi ülkeler başta olmak üzere barok sanatının muhteşem hitabetini keşfetmeye devam etmek dileği ile.

Nuruosmaniye camii